De wereld van videokaarten

Als jij jouw computer of laptop aanzet krijg je beeld op je monitor. Dit beeld wordt gegenereerd door je videokaart. De videokaart is een chip speciaal ontworpen voor het verwerken van grafische beelden zodat jij dit kan zien op een monitor. Een videokaart komt er in allerlei verschillende vormen, maten, prijzen en prestaties. In deze blog duiken we dieper in de wereld van videokaarten.

Wat is een videokaart?

Een videokaart is een chip speciaal ontworpen voor het weergeven van grafische beelden op jouw monitor. Doordat jouw computer of laptop een dedicated of intergrated videokaart heeft, kun jij zien wat je ziet op je laptop of desktop. Echter zit er veel verschil in de videokaarten die te verkrijgen zijn. Over het algemeen wordt een videokaart geïnstalleerd in een sleuf (PCIe slot) op het moederbord voor de videokaart, maar soms zit de videokaart ook ingebouwd in je processor.

Wat is een geïntegreerde videokaart?

Dit is een gedeelte in de processor (CPU), of bij oudere moederborden zit het zelfs in het moederbord, wat ervoor zorgt dat jij grafische beelden ziet. Dat betekend dat de geïntegreerde videokaart, ook wel videochip genoemd, niet vervangen of geüpgraded kan worden tenzij de gehele processor of het moederbord wordt vervangen. Je ziet deze vorm van een videokaart vaak terugkomen in laptops, maar ook kant-en-klare desktop pc’s die geen focus hebben op gaming.

Het nadeel aan deze videokaarten is dat je inlevert op de prestaties. Over het algemeen is een geïntegreerde videokaart minder krachtig dan een dedicated videokaart. De grafische mogelijkheden zijn beperkt en ze zijn bijvoorbeeld niet geschikt voor gaming, 3D-rendering, videobewerking of andere grafisch intensieve taken.

Elk nadeel heeft een voordeel, met een geïntegreerde videokaart zijn de desktops en laptops die deze hebben vaak plug & play en zijn in verhouding wat goedkoper dan wanneer je een desktop of laptop koopt met een dedicated videokaart. Verder zijn de geïntegreerde videokaarten ook energiezuiniger dan een dedicated videokaart. Deze videokaarten worden vaak gebruikt voor algemene taken en niet grafisch intensieve taken.

Wat is een dedicated videokaart?

Een dedicated videokaart, ook wel “discrete” videokaart is een los component in de computer of laptop wat speciaal is ontwikkeld voor grafische taken en programma's die veel rekenkracht vereisen. Deze videokaarten worden ingebouwd in de PCIe slot op het moederbord van de laptop of desktop. Deze vorm van videokaarten komen vaak terug bij gaming desktops, gaming laptops, workstations of desktops voor foto- en/ of videobewerking.

Dedicated videokaarten zijn een stuk beter dan een ingebouwde videochip. Het is wel dat deze videokaarten minder energiezuinig zijn en ze ragen relatief veel stroom in verhouding tot de rest van je desktop. Samen met je processor (CPU) vraagt de videokaart over het algemeen het meeste vermogen van je voeding.

Het voordeel van een dedicated videokaart is dat deze kaart een eigen grafische processor (GPU) heeft en videogeheugen (VRAM). Dit is zo gebouwd dat het op elkaar is afgestemd.

Een dedicated videokaart heeft honderd tot duizenden rekenkernen die parallel werken om de grafische gegevens te berekenen en weer te geven. Door het apart ontwikkelde VRAM (videogeheugen) hebben deze taken geen invloed op de algemene prestaties van de desktop of laptop. Een dedicated videokaart is zo ontworpen om hoge prestaties te leveren bij grafisch intensieve taken, zoals het renderen van games, foto's, video's of 3D-modellen. Als je op zoek bent naar een dedicated videokaart zal je drie verschillende merken tegenkomen, namelijk NVIDIA, AMD en Intel.

Wat is de geschiedenis van NVIDIA?

NVIDIA is op 5 april 1993 opgericht door Jensen Huang, Chris Malaschowsky en Curtis Priem met als doel om 3D-beelden te verwezenlijken voor de gaming- en mediawereld. In 1999 bracht NVIDIA de aller eerste GPU ter wereld uit. Een chip speciaal ontworpen voor grafische beelden bij een computer. Door de jaren heen zijn er verschillende videokaarten uitgekomen die voor veel verandering hebben gezorgd in de wereld van gaming en mediaverwerking. In deze periode zijn er echte mijlpalen bereikt en hebben de videokaarten van NVIDIA geschiedenis gemaakt.

NVIDIA heeft de GeForce RTX 50-serie gelanceerd, een nieuwe generatie grafische kaarten die wordt aangedreven door de krachtige Blackwell-architectuur. De serie brengt baanbrekende prestaties voor zowel gamers als creators, met een indrukwekkend niveau aan AI-capaciteiten. Dankzij ondersteuning voor NVIDIA DLSS 4 en de nieuwste ray tracing-technologieën levert de 50-serie een geweldig grafische beeldkwaliteit en een ongekend hoge snelheid. Of je nu speelt in 1440p of content creëert met NVIDIA Studio, de RTX 50-serie biedt een nieuwe standaard in prestaties en creatieve vrijheid.

Wat zijn de kenmerken van NVIDIA?

NVIDIA videokaarten staan bekend vanwege verschillende aspecten.

1. NVIDIA wordt gezien als een van de belangrijkste spelers in de gamingindustrie. Naast videokaarten biedt NVIDIA ook software tools aan ter ondersteuning van deze videokaarten. Zo hebben ze GeForce Experience voor optimalisatie van games, speciale CUDA-cores en real-time ray tracing;

2. NVIDIA was een pionier met het introduceren van ray tracing technologie in games. De NVIDIA RTX serie heeft speciale ray-tracing cores in de videokaart voor nog betere prestaties;

3. De NVIDIA kaarten van tegenwoordig (vanaf de RTX 20-serie) bevatten AI-technieken. De kaarten ondersteunen DLSS, deep learning technieken en andere opschaling technieken die gebruikt kunnen worden voor de optimalisatie van games. Deze kaarten zijn er goed in, en gewild omdat ze een goede parallelle rekenkracht hebben;

4. De NVIDIA videokaarten worden ook veel gebruikt voor contentcreatie in de creatieve industrie door bijvoorbeeld grafisch ontwerpers, videobewerkers en 3D-artiesten. De NVIDIA videokaarten bieden snelle renderingstijden, ondersteund professionele software en heeft een nauwkeurige kleurweergave.

Wat is de geschiedenis van AMD?

Een bekende en grote concurrent van NVIDIA is het bedrijf AMD. Dit bedrijf maakte niet meteen videokaarten. Ze zijn begonnen met het ontwikkelen van processors voor Intel en zijn op den duur hun eigen weg gegaan. Sinds 1985 bestaat de GPU-divisie van AMD, ook wel genaamd Array Technology Incorporated. Tijdens de eerste jaren zijn er verschillende ATI chipsets uitgebracht die erg beroemd zijn geworden vanwege de veelzijdigheid. Na verloop van tijd en de opkomst van games bracht ATI de eerste Radeon 7500 kaart uit. Dit was de eerste videokaart waarbij er twee Rage 128-chips in één kaart waren verwerkt, dit zou in de toekomst de bekende Crossfire-technologie worden genoemd.

Recentelijk is de AMD Radeon 9070-serie uitgebracht. Deze grafische kaart vormt een nieuwe mijlpaal voor AMD en behoort tot de eerste generatie kaarten die draait op de krachtige RDNA 4-architectuur, die omschreven wordt als “lean and mean”. Met sterke prestaties in 1440p-gaming weet de 9070-serie zich te positioneren ten opzichte van concurrenten op het gebied van prijs-kwaliteitverhouding en technologische innovatie.

Wat zijn de kenmerken van AMD?

De videokaarten van AMD hebben verschillende kenmerken.

1. De prijs/ prestatieverhouding van AMD videokaarten zijn vaak interessant. Ze staan erom bekend dat ze over het algemeen een lagere prijs hebben dan dan concurrenten. In sommige gevallen kan daarom een AMD videokaart aantrekkelijker zijn voor gamers met een beperkter budget;

2. Ondersteuning van API’s, zoals Vulkan en DirectX. De AMD videokaarten bieden een goede Vulkan-ondersteuning en kunnen daardoor profiteren van de voordelen van deze technologie;

3. Vooral de nieuwe AMD-videokaarten staan bekend om de energiezuinigheid. Momenteel zijn de AMD-videokaarten erg zuinig en hebben ze een laag stroomverbruik. Hierdoor zijn ze gemakkelijk te gebruiken bij systeem met weinig voedingsmogelijkheden of voor mensen die het belangrijk vinden om energie te besparen tijdens het gamen;

4. De door AMD speciaal ontwikkelde Radeon Software geeft gebruikers de mogelijkheid om grafische driver updates uit te voeren, aanpassingen te maken naar wens, eventueel overclocken en andere handige tools voor de AMD-videokaarten;

5. Het door AMD ontwikkelde FreeSync zorgt voor goede prestaties tijdens het gamen. Dit is een adaptieve synchronisatietechnologie wat zorgt voor een vloeiende weergave van je games en voorkomt screen tearing. Verder beschikken de nieuwere AMD-videokaarten ook over ray tracing technologie.

Wat is de geschiedenis van Intel Arc?

Intel kennen we van de processors, maar nog niet zo lang geleden hebben ze opnieuw een serie aan dedicated videokaarten uitgebracht. Ooit in 1998 hebben ze een eerste poging gedaan met de Intel740, maar dat was geen succes. De focus lag vooral op het ontwikkelen van processors die wel erg populair zijn. Echter is het zo dat vorig jaar Intel heeft aangekondigd om nieuwe videokaarten op de markt te brengen, namelijk de Intel Arc videokaarten. Inmiddels zijn deze kaarten al te verkrijgen en doet Intel ook mee aan de concurrentie wedstrijd van videokaarten met AMD en NVIDIA.

De Intel Arc zijn dedicated videokaarten uitgebracht door Intel in twee verschillende versies, namelijk voor laptops en desktops. De videokaarten van Intel hebben een alternatief voor NVIDIA DLSS, namelijk Intel XeSS. Dit is een eigen vorm van AI-super sampling die gebruikt kan worden tijdens het gamen. Bij de Intel Arc videokaarten zijn ze onderverdeeld, net zoals de processors met nummers. Dit gaat van drie tot en met zeven op het moment en hierbij is een Intel Arc 3xx de onderste klasse en de Intel Arc 7xx de hoogste klasse.

Wat zijn de kenmerken van Intel Arc?

De Intel Arc videokaarten hebben verschillende kenmerken, maar zijn nog relatief nieuw en volop in ontwikkeling.

1. De Intel Arc videokaarten werken op de Xe-architectuur. Deze architectuur is speciaal ontwikkeld door Intel en wordt momenteel ook gebruikt voor verschillende CPU’s met geïntegreerde videokaarten. Intel beloofd met deze architectuur een goede balans tussen prestaties en energie-efficiëntie;

2. Net zoals de NVIDIA GeForce en AMD Radeon videokaarten beschikken de Intel Arc videokaarten over de mogelijkheid voor ray tracing. Dit zorgt ervoor dat de Intel Arc videokaarten een interessante optie kunnen zijn;

3. Net zoals de NVIDIA en AMD-videokaarten beschikken de Intel Arc videokaarten over verschillende AI technieken. Zo hebben ze AI-acceleratie om bijvoorbeeld algoritmen versneld uit te voeren. Dit is handig als je bijvoorbeeld gebruik wilt maken van de AI-upscaling techniek van Intel, Intel XeSS;

4. Verder zijn de Intel Arc videokaarten goed om te gebruiken voor gaming door de AI-upscaling en snelle klokfrequenties en kunnen de videokaarten goed gebruikt worden voor contentcreatie. De Intel Arc is de eerste videokaart met hardware-versnellende encoding voor AV1. Dit is ideaal voor content creatie en het renderen van deze beelden.

Welke videokaart heb ik nodig?

Meer weten?
Lees alles op de Megekko Academy